Spreken
Hoe bouw je een presentatie op?
Begin
Presentaties beginnen te vaak op exact dezelfde manier. Sprekers hebben de onstilbare neiging zichzelf en hun onderwerp formeel voor te stellen. Nochtans is dat niet zo logisch. Meestal weet je publiek al wie je bent en wat je daar komt vertellen. Of ze dat nu weten omdat ze een programma hebben of omdat je titelslide al vijf minuten opstaat, doet er niet toe.
Trek de aandacht
Door deze informatie nogmaals te herhalen aan het begin van de presentatie, geef je het signaal dat je presentatie waarschijnlijk weinig vernieuwend of boeiend zal zijn. Het doel van het begin is net om dat te vermijden. Bij je eerste zin moeten alle ogen op jou gericht zijn. Na je eerste klanken moet het publiek benieuwd zijn en nieuwsgierig naar wat volgt.
Goedemorgen, mijn naam is Dietmar en ik wil jullie vandaag iets vertellen over de metabolische regulatie van het circadiaan ritme Drosophila melanogaster die ik dit jaar onderzocht heb.
Slapende vliegen slapen nooit.
Ooit afgevraagd waarom je bed draait als je dronken in bed kruipt?
Pauzeer na je begin
Als je vreemd begint, dan moet je ook een pauze laten van ongeveer twee seconden. Anders verlies je een deel van de impact. Dat lijkt voor een spreker misschien een eeuwigheid, maar dat is zo voorbij voor het publiek. Je begint onverwacht om vragen op te roepen, geef het publiek dan ook de tijd om die vragen te formuleren.
Aangezien bijna iedereen op dezelfde manier begint, is het ook gemakkelijk om jezelf te trainen in het vinden van sterke openingszinnen voor je presentaties. Luister goed naar de presentaties van medestudenten of misschien zelfs professoren en tracht een goede eerste zin voor die presentatie te vinden. Laat je creativiteit de vrije loop. Oefening baart kunst.
Ken de spelregels
Voel aan hoever je kan gaan, zowel voor jezelf als voor je publiek. Forceer jezelf niet onnodig in moeilijke bochten. Sommige situaties vragen een traditioneel begin. Bepaal dan zelf of het een goed idee is om op die plaats het decorum te schenden, waardoor je soms wat ongenoegen zou kunnen creëren.
Soms kan je ook gewoon niet onverwacht beginnen. Soms moet je eerst door protocollen en tradities heen. Het bedanken van de jury of het aanspreken van de voorzitter. Doe dat dan eerst, laat daarna een korte pauze en begin opnieuw.
Einde
Het einde is nog belangrijker dan het begin. Het is je laatste kans om je boodschap over te brengen. Het einde blijft je publiek dan ook het beste bij, als het goed is tenminste.
Als je presentatie echter eindigt met de gewoonlijke ‘bedankt voor jullie aandacht’ of ‘zijn er nog vragen’, dan is dat een gemiste kans. Het publiek moet je boodschap mee naar huis nemen en een goed einde is daar de beste garantie voor.
Eindig kort en betekenisvol
In wetenschappelijke presentaties wordt er meestal geëindigd met de genuanceerde conclusie. Die conclusie is echter te vaak te lang en te complex. Houd het op het einde vooral simpel. Denk terug aan je kernboodschap. Probeer die nu opnieuw krachtig te formuleren en eindig zo met de kern van je presentatie. Wat is een goed einde?
Om te concluderen is het duidelijk dat het circadiaan ritme van Drosophila melanogaster gereguleerd wordt aan de hand van een feedbackcyclus die verschillende componenten heeft, waaronder PER/TIM, CLK/CYC en DBT, waarbij het PER/TIM-dimeer ’s nachts de kern binnendringt, bindt aan het CLK/CYC-dimeer en zo de transcriptieactiviteit van CLK/CYC inhiberen.
Daarom slapen slapende vliegen nooit!
Kortom, PER/TIM is de mooiste, meest slaapbevorderende feedbackcyclus.
Midden
Je hebt een aantrekkelijk begin en je kent je einde, maar wat doe je in het midden? In het midden ga je die twee stukken gewoon verbinden. Dat klinkt heel simpel, maar toch gaat het hier vaak de mist in. Wetenschappelijke presentaties vertellen vaak te veel op een onsamenhangende manier. Hoe creëer je die samenhang en hoe neem je je publiek mee?
Hoe creëer je samenhang?
Eerst en vooral moet je verhaal de vorm van een zandloper hebben. Begin breed met de context en het maatschappelijk nut van je onderzoek. Zoom dan in op je specifiek onderzoek met je onderzoeksvraag, methode en resultaten. Zoom dan terug uit en eindig even breed met je conclusie als dat je begon. Wat betekenen je resultaten voor wat je in het begin aanhaalde?
Herstructureer
Een presentatie van je onderzoek is geen chronologisch verslag van wat je allemaal gedaan hebt. Presentaties die dat wel doen worden vaak saai, onnodig ingewikkeld en veel te lang. Je presenteert een probleem, je aanpak, je resultaten en je oplossing. Het publiek is meestal niet geïnteresseerd in elke stap die je genomen hebt of elke hindernis die je overwonnen hebt.
Houd het rechtlijnig
De kortste weg is meestal de beste. Probeer eerst zo snel mogelijk van je begin naar je einde te gaan en bouw dan aan, als dat nodig is. Gebruik een logische volgorde!
Ga van een knallende begin naar de brede context. Vervolgens naar de probleemstelling en de specifieke onderzoeksvraag. Via de methode kom je terecht bij de voornaamste resultaten die je vervolgens moet interpreteren in je conclusie. Eindig daarna memorabel met een krachtige slotzin
Als je beslist hebt wat de kernboodschap is van je presentatie moet je met een blauwdruk beginnen. Neem een groot blad papier en een potlood. Teken de onderdelen waarvan je denkt dat je ze zeker nodig hebt in je presentatie. Eens je tevreden bent van wat er op papier staat orden je die delen en voorzie je je blauwdruk van de nodige links. Hoe vertel je alles aaneen? Deze manier van werken is een goede voorbereiding en geeft je een goed inzicht in hoe je presentatie in elkaar zit.
Hoe neem je je publiek mee?
Als je de samenhang gevonden hebt en je verhaal ineen zit, dan kan je het publiek alsnog verliezen in het vertellen. Dat komt omdat presentaties vaak de vorm van een opsomming hebben. Wat wil dat zeggen? In plaats van je publiek mee te nemen van een bepaald probleem naar een oplossing via je onderzoek, presenteren veel sprekers hun onderzoek als een opsomming alsof er geen verbanden zijn.
Entertain
Het grootste symptoom van deze ziekte zijn presentaties waarbij de spreker van slide naar slide gaat om te vertellen wat er op de slide staat. Je publiek meenemen is ze er vooral niet aan herinneren dat ze naar een presentatie aan het kijken zijn. Ze moeten in de presentatie zitten!
De onderzoeksvraag is dus: is het mogelijk om deze afvalproducten op een duurzame manier om te zetten naar grondstoffen? Om die vraag te beantwoorden, zullen we in het eerste deel naar de mogelijke bronnen kijken, waarna we in het tweede deel kort een aantal methoden zullen bespreken om die bronnen te bestuderen. (…) En dus om te concluderen: het is inderdaad mogelijk om deze afvalproducten op een duurzame manier om te zetten naar grondstoffen.
Maar kunnen we deze afvalproducten op een duurzame manier omzetten naar grondstoffen? Daarvoor moeten we ons eerst afvragen waar ze vandaan komen en hoe we die bronnen kunnen bestuderen. (…) Ja, het is dus mogelijk om deze afvalproducten op een duurzame manier om te zetten naar grondstoffen.
Als mensen het over iets serieus, wetenschappelijks of belangrijks hebben, dan zijn ze geneigd om te spreken met metazinnen. Dat geeft een formeel gevoel, toch worden je presentaties er niet beter van. Probeer bij de presentaties van je medestudenten, de lessen van je docenten of de speeches van genodigden eens op die zinnen te letten en laat je verrassen door hun alomtegenwoordigheid.